Maatschappelijk prioriteren: wat betekent dit voor energieopslag?

Sinds deze week is het maatschappelijk prioriteringskader van kracht gegaan. Vanaf nu moeten netbeheerders de transportcapaciteit die beschikbaar komt, als eerste beschikbaar stellen aan zogenaamde ‘congestieverzachters’: partijen die zorgen voor extra capaciteit op het net. Energieopslag die netcongestie aantoonbaar vermindert, valt in die categorie en kan zich aanmelden bij de netbeheerder om deze status te verkrijgen.

Om beter te begrijpen wat de impact van ‘maatschappelijk prioriteren’ voor energieopslag is en hoe dit praktisch in z’n werk gaat, gingen we in gesprek met Eric Woittiez, Consultant Strategie & Innovatie bij Liander, en binnen Netbeheer Nederland verantwoordelijk voor grootschalige opslag.

1. Deze week gaat maatschappelijk prioriteren in: wat gaat er concreet veranderen?

De meest concrete verandering is dat onze klanten per 1 oktober een zogenaamd prioriteringsverzoek kunnen indienen. De netbeheerder gaat vervolgens aan de slag om te beoordelen of het prioriteringsverzoek gehonoreerd kan worden. Dat geldt voor de categorieën congestieverzachters (e.g. opslag, WKKs), veiligheid (e.g. brandweer, politie) en basisbehoeften (e.g. onderwijs, water). Maatschappelijk prioriteren geldt alleen in congestiegebieden met een wachtlijst.

2. Energieopslag kan als congestieverzachter worden aangeschreven. Wat voor een voordelen biedt dit?

Als uitkomst van het prioriteringsverzoek kunnen projecten hoger op de wachtlijst komen. Dat betekent overigens niet dat een project dan direct aangesloten kan worden. Maatschappelijk prioriteren gaat primair over een herschikking van de wachtrij. Wel kom je dan hoger op de lijst te staan. Dat betekent dat áls er ruimte is, je als congestieverzachter eerder aan de beurt bent voor een nieuwe of zwaardere aansluiting.

3. Waar moeten marktpartijen aan voldoen om een congestieverzachter te zijn?

De basiscriteria voor congestieverzachting zijn de volgende:

1. U staat op de wachtlijst en kunt een significante bijdrage leveren aan het verminderen van de congestie. Wanneer u de congestie niet verergert, maar ook niet vermindert, bent u geen congestieverzachter.
2. Uit onze technische analyse moet blijken dat u geen toename van congestie op andere momenten en/of in het net van een andere netbeheerder veroorzaakt.
3. Voor het verlagen van de congestiepiek in de congestieperiode geldt een minimale hoeveelheid. Bent u aangesloten op ons net, dan is dat 1.000 kW. Bent u direct aangesloten op het hoogspanningsnet van TenneT dan is dat 10.000 kW
4. U kunt congestie verzachten door inzet van transportcapaciteit in de andere richting dan het congestieprobleem. Dat kan zowel afname als teruglevering aan het net zijn.

4. Hoe ziet de beoordelingsprocedure van een congestieverzachter eruit? En welke afwegingen maakt de netbeheerder hierin?

Onder bepaalde voorwaarden kunnen batterijen worden ingezet als congestieverzachter. Dit is van verschillende factoren afhankelijk. De netbeheerders zullen bij een aanvraag in gesprek gaan met een klant om te bespreken onder welke voorwaarde, dit kan enige tijd in beslag nemen, omdat de werking van de batterij moet worden afgestemd op de klant en de lokale situatie. In gebieden waar ook TenneT op het hoogspanningsnet congestie heeft of verwacht, beoordeelt TenneT ook uw aanvraag en kan het zijn dat u akkoord moet gaan met aanvullende eisen.

5. Als je vervolgens daadwerkelijk wordt beoordeeld als congestieverzachter, hoe ziet dan het vervolgproces eruit? Hoelang duurt het dan dat je wordt aangesloten?

Het doen van een prioriteringsverzoek is sinds 1 oktober mogelijk. Het prioriteren gaat alleen om vermogen dat vrijgekomen is in congestiegebied en staat los van wanneer u de aansluiting krijgt. De netbeheerders zullen de vezoeken behandelen. Omdat opslag als congestieverzachting maatwerk vergt, moet u rekening houden met lange doorlooptijden.

6. Heb je nog tips aan onze achterban om het beoordelingsproces van congestieverzachter te versnellen?

Afgelopen zomer hebben de netbeheerders intensief met ESNL samengewerkt om te bepalen welke contractvormen nodig zijn voor congestieverzachtende opslag. In dat kader is het aan te bevelen om alvast de standaardcontracten voor CBC en biedplicht voor redispatch door te nemen. Voor die laatste zal overigens een artikel toegevoegd moeten worden, zodat inzet van de batterij de dag van tevoren (voor het sluiten van de markten) zeker gesteld kan worden.

Projecten tussen de 1MW en ~20 MW in de regionale netten maken de grootste kans om als congestieverzachter aangemerkt te worden. Dat komt doordat grotere projecten op momenten buiten de huidige pieken nieuwe pieken zouden kunnen veroorzaken, vooral als het project relatief groot is t.o.v. de stationscapaciteit. Daarnaast verwachten wij dat opslag minder goed toepasbaar is om invoedingscongestie te verzachten, vanwege de hoge congestiemanagement-kosten t.o.v. curtailment. Als laatste helpt het natuurlijk om de aanvraag zo compleet mogelijk in te vullen.